สวัสดี เช้าวันอังคาร  วันที่ ๑๙ พฤศจิกายน ๒๕๕๖

เอสทีดีลอว์เซ็นเตอร์ดอทคอม www.stdlawcenter.com ศูนย์รวมข้อมูลกฎหมายออนไลน์ เพื่อใช้สอบเนติ ศาล อัยการ เป็นเว็บไซต์ที่ให้บริการข้อมูลกฎหมายออนไลน์ ๒๔ ชั่วโมง แบบครบวงจร เหมาะสำหรับนักเรียนนักศึกษากฎหมายทุกระดับชั้น ผู้ที่เตรียมตัวสอบเนติบัณฑิต อัยการผู้ช่วย ผู้ช่วยผู้พิพากษา ตั๋วทนาย ผู้ประกอบวิชาชีพกฎหมายทั้งในหน่วยงานภาครัฐและเอกชน ตลอดทั้งผู้สนใจศึกษากฎหมายทั่วไป

ตามที่ ก.ต. ได้ประกาศเปิดรับสมัครสอบผู้ช่วยผู้พิพากษา (สนามใหญ่) ประจำปี ๒๕๕๖ ตั้งแต่วันศุกร์ที่ ๑๕ พ.ย. ๒๕๕๖ เวลา ๐๘.๓๐ น. ถึงวันพุธที่ ๑๘ ธ.ค. ๒๕๕๖ เวลา ๑๖.๓๐ น.  ซึ่งต้องดำเนินการสมัครสอบคัดเลือกด้วยตนเองทางอินเทอร์เน็ตได้ที่เว็บไซต์ของสำนักคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม ที่ http://www.ojc.coj.go.th/exam

วันนี้ ขอแจ้งข่าวเพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีการและขั้นตอนการสมัครสอบผู้ช่วยผู้พิพากษา (สนามใหญ่) ประจำปี ๒๕๕๖ ซึ่งทาง ก.ต. ได้ปรับเปลี่ยนวิธีการและขั้นตอนการสมัครแตกต่างไปจากเดิม ฉะนั้น ขอให้เพื่อนๆ สมาชิกที่ประสงค์จะสมัครสอบได้ศึกษาอ่านคู่มือการสมัครสอบคัดเลือกให้เข้าใจ ก่อนลงมือสมัครทางเว็บไซต์

ขณะนี้ทาง ก.ต. ได้อัพเดท “คู่มือการสมัครสอบคัดเลือกเพื่อบรรจุเป็นข้าราชการตุลาการในตำแหน่งผู้ช่วยผู้พิพากษา พ.ศ. ๒๕๕๖” ทางเว็บไซต์ของ ก.ต. แล้ว ก็ขอให้ทุกท่านเข้าไปดาวน์โหลดมาอ่านดูได้นะครับ

รายละเอียดต่างๆ เข้าไปดาวน์โหลดมาอ่านได้ตามลิงก์ข้างล่างนี้

ที่มา : http://www.ojc.coj.go.th/

There is no rose without thorns. -ไม่มีกุหลาบใดปราศจากหนาม ไม่มีความสำเร็จใดที่ปราศจากอุปสรรค

บรรณาธิการเว็บไซต์

เกร็ดเล็กๆ ปัญหาใหญ่ๆ :

การรับฟัง “พยานบอกเล่า” กับ “พยานซัดทอด” นั้น สำคัญไฉน ...?

สวัสดีเพื่อนๆ สมาชิก ชาว STD LAW ทุกท่าน เป็นยังไงกันบ้างครับ ยังสบายดีกันอยู่หรือเปล่า หลังจากประกาศผลสอบเนติบัณฑิต สมัย ๖๖ ภาคหนึ่ง หลายท่านก็คงสมหวัง แต่ก็อาจมีหลายท่านที่ไม่สมหวัง ก็ขอเป็นกำลังใจให้ทุกท่านจงสู้ต่อไป วันพระไม่ได้มีหนเดียวฉันใด การต่อสู้ก็ไม่ได้มีหนเดียวฉันนั้น!!!!!

วันนี้เรามาทักทายกันแบบเบาๆ ในการเตรียมความพร้อมก่อนลุยสนามเนติบัณฑิต สมัย ๖๖ ภาคสอง และหลายท่านคงจะเตรียมตัวสอบศาล อัยการ ซึ่งตอนนี้ก็เป็นที่แน่ชัดแล้วว่า ศาลได้ประกาศเปิดรับสมัครสอบสนามใหญ่ ท่านใดที่เตรียมตัวสอบ ไม่ว่าจะเป็นสนามใหน ลอว์ กอ ก็ขอเป็นกำลังใจให้ทุกท่านจงประสบผลสำเร็จกันทุกคนนะครับ ที่สำคัญอย่าลืมติดตามอ่านเกร็ดเล็กๆ ปัญหาใหญ่ๆ ทางเว็บไซต์นี้ โดย ลอว์ กอ จะพยายามสรรหาประเด็นและเงื่อนแง่ตลอดทั้งฎีกาใหม่ๆ ที่น่าสนใจ น่าออกข้อสอบมานำเสนอ ให้ทุกท่านได้ติดตามอ่านกันเป็นประจำ นับต่อจากนี้ไปรับรองมันทุก ช๊อต!! แน่นอน!!

มีหลายท่านยังมีความสงสัย ไม่เข้าใจ ระหว่างคำว่า “พยานบอกเล่า” กับ “พยานซัดทอด” ขอสรุปให้เข้าใจง่ายๆ ว่า พยานบอกเล่าคืออะไรนั้นเดิมทีไม่มีบทวิเคราะห์ศัพท์และไม่มีกฎหมายห้ามมิให้รับฟังเป็นพยานหลักฐาน ฉะนั้นแต่ก่อนศาลฎีกาจึงรับฟังพยานบอกเล่าเป็นพยานหลักฐานในการลงโทษจำเลย โดยให้เหตุผลว่าเมื่อไม่มีกฎหมายห้ามก็รับฟังลงโทษจำเลยได้ แต่หลังจากมีการแก้ไข ป.วิ.อาญา ปี ๒๕๕๑ ได้มีการนิยามคำว่า “พยานบอกเล่า” ไว้ในมาตรา ๒๒๖/๓ วรรคแรก ว่าหมายถึงข้อความซึ่งเป็นการบอกเล่าที่พยานบุคคลใดนำมาเบิกความต่อศาล หรือที่บันทึกไว้ในเอกสารหรือวัตถุอื่นใดซึ่งอ้างเป็นพยานหลักฐานต่อศาล หากนำเสนอเพื่อพิสูจน์ความจริงแห่งข้อความนั้น ให้ถือว่าเป็นพยานบอกเล่า และวรรคสอง ยังมีการบัญญัติห้ามมิให้ศาลรับฟังพยานบอกเล่า เว้นแต่จะเข้าข้อยกเว้นตาม (๑) หรือ (๒) เป็นเหตุให้เหตุผลในการรับฟังพยานบอกเล่าของศาลต้องเปลี่ยนไปจากเดิม ดังนั้น การรับฟังพยานบอกเล่าของศาลในระยะหลังต้องปรับเข้าข้อยกเว้นตาม (๑) หรือ (๒) แล้วแต่กรณี

ส่วน “พยานซัดทอด” นั้น ไม่มีบทวิเคราะห์ศัพท์และไม่มีกฎหมายห้ามมิให้รับฟัง ซึ่งแตกต่างจากพยานบอกเล่าดังกล่าวข้างต้น

สรุปได้ว่า “พยานบอกเล่า” มีบทตัดพยานตาม มาตรา ๒๒๖/๓ วรรคสอง แต่มีข้อยกเว้นตาม (๑) และ (๒) แต่ “พยานซัดทอด” นั้น ไม่มีบทตัดพยานแต่ประการใด ฉะนั้น เมื่อไม่มีกฎหมายห้ามจึงรับฟังได้

อย่างไรก็ตามทั้ง “พยานบอกเล่า” และ “พยานซัดทอด” มีข้อที่เหมือนกันในเรื่องการชั่งน้ำหนักพยานตาม ป.วิ.อ.มาตรา ๒๒๗/๑ ซึ่งถือว่าพยานเหล่านี้เป็นพยานที่ยังมีข้อบกพร่องในเรื่องของความน่าเชื่อถือของพยานหลักฐาน ดังนั้น กฎหมายจึงบังคับให้ศาลต้องกระทำด้วยความระมัดระวัง และไม่ควรเชื่อพยานหลักฐานนั้นโดยลำพังเพื่อลงโทษจำเลย เว้นแต่จะมีเหตุผลอันหนักแน่น มีพฤติการณ์พิเศษแห่งคดี หรือมีพยานหลักฐานประกอบอื่นมาสนับสนุน

มีตัวอย่างคำพิพากษาศาลฎีกาที่วินิจฉัยเกี่ยวกับการชั่งน้ำหนัก “พยานซัดทอด” ที่น่าสนใจ ศาลฎีกาวินิจฉัยไว้ ดังนี้

“การวินิจฉัยพยานหลักฐานซึ่งถือว่าเป็นคำซัดทอดระหว่างผู้ร่วมกระทำความผิดด้วยกัน ตาม ป.วิ.อ.มาตรา ๒๒๗/๑ ต้องรับฟังด้วยความระมัดระวัง และไม่ควรเชื่อพยานหลักฐานนี้โดยลำพังเพื่อลงโทษจำเลย เว้นแต่จะมีเหตุผลอันหนักแน่น มีพฤติการณ์พิเศษแห่งคดี หรือมีพยานหลักฐานประกอบอื่นมาสนับสนุน เมื่อปรากฏว่าพยานโจทก์มีประวัติความประพฤติในทางลักทรัพย์และเบิกความไม่อยู่กับร่องกับรอย จึงเป็นคำซัดทอดของผู้ร่วมกระทำความผิดที่ถือว่าไม่มีน้ำหนักอันหนักแน่นหรือมีพฤติการณ์พิเศษแห่งคดีอันควรแก่การเชื่อถือ ไม่พอรับฟังลงโทษจำเลยได้” (ฎีกาที่ ๑๒๕๖๙/๒๕๕๕)

“แม้คำเบิกความของ อ. ที่กล่าวถึงการกระทำของจำเลยจะเป็นพยานซัดทอดระหว่างผู้ร่วมกระทำความผิดด้วยกัน แต่ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๒๒๗/๑ หาได้ห้ามมิให้รับฟังพยานซัดทอดเลยเสียทีเดียวไม่ หากแต่ศาลพึงต้องกระทำด้วยความระมัดระวัง และไม่ควรเชื่อพยานหลักฐานดังกล่าวโดยลำพังเพื่อลงโทษจำเลย เว้นแต่จะมีเหตุผลอันหนักแน่น มีพฤติการณ์พิเศษแห่งคดีหรือมีพยานหลักฐานอื่นประกอบมาสนับสนุน จำเลยเป็นเพียงคนกลางติดต่อหาเมทแอมเฟตามีนมาจำหน่ายให้แก่ อ. โดยจำเลยได้รับผลประโยชน์ในส่วนการกระทำของจำเลยไปแล้ว หลังจากนั้นเมทแอมเฟตามีนย่อมตกเป็นของ อ. เพียงลำพัง โดยจำเลยมิได้เป็นเจ้าของและร่วมครอบครองเมทแอมเฟตามีนของกลางด้วย จำเลยไม่มีความผิดฐานเป็นตัวการที่ร่วมกระทำความผิดด้วยกัน หากแต่การที่จำเลยติดต่อหาเมทแอมเฟตามีนมาจำหน่ายให้แก่ อ. ดังกล่าว ย่อมถือได้ว่าเป็นการช่วยเหลือหรือให้ความสะดวกแก่ อ. ในการมีเมทแอมเฟตามีนไว้ในครอบครองเพื่อจำหน่าย จำเลยจึงเป็นผู้สนับสนุนการกระทำความผิด ตาม ป.อ. มาตรา ๘๖ แม้โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยฐานเป็นตัวการแต่ข้อเท็จจริงตามทางพิจารณาฟังได้ว่า จำเลยเป็นเพียงผู้สนับสนุนการกระทำความผิด ศาลย่อมลงโทษจำเลยฐานเป็นผู้สนับสนุนได้ ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๑๙๒ วรรคสอง ประกอบมาตรา ๒๑๕ และ ๒๒๕ เพราะข้อแตกต่างดังกล่าวมิใช่เป็นข้อสาระสำคัญและจำเลยมิได้หลงต่อสู้” (ฎีกาที่ ๖๑๙๖/๒๕๕๔)

“เหตุที่สิบตำรวจโท จ. เดินทางไปที่บ้านของจำเลย ก็เพราะ อ. ให้การในชั้นจับกุมและในชั้นสอบสวนว่าร่วมกับจำเลยลักรถจักรยานยนต์ของผู้เสียหาย โดย อ. ให้จำเลยขับรถจักรยานยนต์ของผู้เสียหายหลบหนีไปที่บ้านของจำเลย แม้คำให้การของ อ. นี้ มีลักษณะเป็นคำซัดทอดซึ่ง ป.วิ.อ. มาตรา ๒๒๗/๑๑ บัญญัติให้ศาลต้องใช้ความระมัดระวังในการวินิจฉัยชั่งน้ำหนักพยานดังกล่าว และไม่ควรเชื่อพยานหลักฐานนั้นโดยลำพังเพื่อลงโทษจำเลยก็ตาม แต่คำซัดทอดของ อ. ก็มิใช่คำซัดทอดเพื่อให้ตนเองพ้นผิด เพราะมีรายละเอียดของการกระทำความผิดทั้งสอง อ. และของจำเลย ทั้งยังพาไปสู่การได้รถจักรยานยนต์ของผู้เสียหายที่จำเลยขับหลบหนีไปที่บ้านของจำเลยคืน นับว่าเป็นคำซัดทอดที่มีเหตุผล” (ฎีกาที่ ๑๕๕๙๐/๒๕๕๓)

มีตัวอย่างคำพิพากษาศาลฎีกาที่วินิจฉัยเกี่ยวกับการชั่งน้ำหนัก “พยานบอกเล่า” ที่น่าสนใจ ศาลฎีกาวินิจฉัยไว้ ดังนี้

“โจทก์ขอหมายเรียกผู้เสียหายมาศาลในวันนัดสืบพยานครั้งแรก ผู้เสียหายมาศาลในวันดังกล่าวแล้ว แต่ไม่อาจสืบพยานได้เพราะโจทก์นำพยานปาก ส. เข้าเบิกความต่อศาลยังไม่แล้วเสร็จและขออนุญาตเลื่อนคดีไปสืบพยานปากผู้เสียหายในวันอื่น ศาลจึงให้ผู้เสียหายลงชื่อทราบนัดไว้ แต่หลังจากนั้นผู้เสียหายก็ไม่มาศาลอีกจนถึงวันนัดสืบพยานโจทก์ โจทก์แถลงเพียงว่าโจทก์ได้ติดตามและสอบถามเจ้าพนักงานตำรวจทราบว่าผู้เสียหายอยู่กับมารดาซึ่งมีอาชีพรับจ้าง มีที่อยู่ไม่เป็นหลักแหล่ง จึงไม่ทราบว่าผู้เสียหายอยู่ที่ใด โดยไม่ปรากฏหลักฐานชัดแจ้งว่า ไม่สามารถติดตามตัวผู้เสียหายมาศาลได้อย่างแน่นอน แม้ศาลชั้นต้นมีคำสั่งงดสืบพยานโจทก์ก็เป็นดุลพินิจของศาลชั้นต้นเนื่องจากเห็นว่าโจทก์ขอเลื่อนคดีมาหลายครั้ง ไม่แน่ว่าจะสามารถติดตามผู้เสียหายมาสืบได้หรือไม่เท่านั้น กรณียังถือไม่ได้ว่ามีเหตุจำเป็นอย่างยิ่งที่จะให้ศาลรับฟังสื่อภาพและเสียงคำให้การผู้เสียหายเสมือนหนึ่งเป็นคำเบิกความของผู้เสียหายในชั้นพิจารณาของศาลได้ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๑๗๒ ตรี วรรคสี่ คำให้การของผู้เสียหายและม้วนวีดิทัศน์การถามปากคำผู้เสียหายในชั้นสอบสวนจึงเป็นเพียงพยานบอกเล่า แม้ตามมาตรา ๒๒๖/๓ มีข้อยกเว้นให้ศาลรับฟังพยานบอกเล่าได้ แต่ศาลต้องรับฟังด้วยความระมัดระวังและไม่ควรเชื่อพยานหลักฐานนั้นโดยลำพังเพื่อลงโทษจำเลย เว้นแต่จะมีเหตุผลหนักแน่น มีพฤติการณ์พิเศษแห่งคดีหรือมีพยานหลักฐานประกอบอื่นมาสนับสนุนตามมาตรา ๒๒๗/๑ วรรคหนึ่ง แต่พยานหลักฐานโจทก์อื่นๆ ที่จะรับฟังประกอบวีดิทัศน์การถามปากคำผู้เสียหายล้วนแต่เป็นพยานบอกเล่า ซึ่งข้อเท็จจริงแวดล้อมของพยานบอกเล่าไม่เพียงพอที่จะพิสูจน์ความจริงว่า จำเลยเป็นคนร้ายกระทำชำเราผู้เสียหายได้” (ฎีกาที่ ๑๐๓๒๓/๒๕๕๔)

“ผู้เสียหายเบิกความเป็นพยานว่า ขณะจำเลยกระทำชำเราผู้เสียหาย ผู้เสียหายไม่ได้ขัดขืนเพราะเห็นว่าจำเลยเป็นบิดา แต่ให้การตามบันทึกคำให้การต่อหน้าบุคคลที่ผู้เสียหายร้องขอ พนักงานอัยการ และนักสังคมสงเคราะห์ว่า ขณะจำเลยกระทำชำเราผู้เสียหาย ผู้เสียหายได้ร้องขอไม่ให้จำเลยทำ จำเลยไม่ฟังและผู้เสียหายก็มีร่างกายไม่สมประกอบ ไม่มีแรงที่จะขัดขืน ผู้เสียหายเป็นบุตรจำเลยและเบิกความตอบทนายจำเลยถามค้านว่า ผู้เสียหายยังรักจำเลยและไม่ประสงค์จะเอาเรื่องจำเลย เชื่อว่าผู้เสียหายเบิกความในชั้นพิจารณาเพื่อช่วยเหลือจำเลย คำให้การชั้นสอบสวนของผู้เสียหายจึงน่าเชื่อกว่าคำเบิกความ แม้คำให้การในชั้นสอบสวนจะเป็นพยานบอกเล่าแต่เมื่อพิจารณาตามสภาพ ลักษณะ แหล่งที่มาและข้อเท็จจริงแวดล้อมของพยานบอกเล่าน่าเชื่อว่าจะพิสูจน์ความจริงได้ ประกอบกับเป็นเรื่องผิดปกติวิสัยที่บุตรจะยินยอมให้บิดากระทำชำเรา คำให้การชั้นสอบสวนของผู้เสียหายจึงมีเหตุผลหนักแน่นรับฟังได้” (ฎีกาที่ ๗๐๐๘/๒๕๕๔)

“บันทึกคำให้การในชั้นสอบสวนและพยานหลักฐานอื่นของผู้เสียหายในการยืนยันตัวจำเลย อันเป็นเพียงพยานบอกเล่าซึ่งโดยหลักต้องห้ามมิให้รับฟัง เว้นแต่จะเข้าข้อยกเว้น และแม้จะเข้าข้อยกเว้น ในการรับฟัง ศาลจะต้องทำด้วยความระมัดระวัง แต่เมื่อปรากฏว่าผู้เสียหายมาศาลและพร้อมที่จะเข้าเบิกความเป็นพยานโจทก์ ระหว่างรอการพิจารณาคดี มีญาติของจำเลยสองคนเข้าไปพูดคุยกับผู้เสียหาย จากนั้นผู้เสียหายออกไปจากศาลโดยไม่แจ้งให้โจทก์ทราบ ศาลชั้นต้นออกหมายจับผู้เสียหายเพื่อนำตัวมาเป็นพยานหลายนัด แต่ไม่ได้ตัวมาจนต้องงดสืบพยานปากผู้เสียหาย การหลบหนีและไม่ยอมมาเบิกความของผู้เสียหายน่าเชื่อว่าเพื่อช่วยเหลือจำเลย ถือเป็นกรณีมีเหตุจำเป็นไม่อาจเอาผู้เสียหายมาเบิกความได้อันเป็นข้อยกเว้นให้ศาลรับฟังพยานบอกเล่าได้ ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๒๒๖/๓ (๒) และยังถือได้ว่าเป็นกรณีที่มีพฤติการณ์พิเศษแห่งคดี ศาลย่อมรับฟังพยานบอกเล่าดังกล่าวเพื่อลงโทษจำเลยได้ ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๒๒๗/๑ วรรคหนึ่ง” (ฎีกาที่ ๑๕๖๒๖/๒๕๕๓)

มีตัวอย่างคำพิพากษาศาลฎีกาที่วินิจฉัยว่าพยานดังกล่าวเป็นทั้ง “พยานบอกเล่า” และ “พยานซัดทอด” ที่น่าสนใจ ศาลฎีกาวินิจฉัยไว้ ดังนี้

“คำให้การในชั้นจับกุมและชั้นสอบสวนของ ส. , จ. และ ช. ล้วนสอดคล้องต้องกัน แม้เป็นพยานบอกเล่าและพยานซัดทอดระหว่างผู้กระทำความผิดก็ตาม แต่การที่ ส. , จ. และ ช. ให้การไปดังกล่าว เพียงเป็นการบอกเล่าเรื่องราวถึงที่มาของเมทแอมเฟตามีนมิใช่กระทำไปโดยมุ่งต่อผลเพื่อให้ตนเองพ้นผิดแล้ว ให้จำเลยที่ ๑ และจำเลยที่ ๒ รับผิดเพียงลำพังนอกจากนั้น ส. กับ จ. ยังมีความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดกับจำเลยที่ ๑ โดย ส. เป็นน้องชายและ จ. เป็นภริยา จึงไม่มีเหตุผลใดที่ต้องการกลั่นแกล้งใส่ร้ายจำเลยที่ ๑ พยานบอกเล่าและพยานซัดทอดเช่นนี้ถือได้ว่ามีลักษณะและแหล่งที่มา ซึ่งน่าเชื่อว่าจะสามารถพิสูจน์ความจริงได้ จึงนำมารับฟังเพื่อลงโทษจำเลยที่ ๑ และจำเลยที่ ๒ ได้ พยานหลักฐานของโจทก์ที่นำสืบมามีน้ำหนักมั่นคงฟังได้โดยปราศจากข้อสงสัยว่าจำเลยที่ ๑ ร่วมกับ ส. และ จ. ครอบครองเมทแอมเฟตามีนไว้เพื่อจำหน่ายและจำหน่ายเมทแอมเฟตามีน” (ฎีกาที่ ๒๖๔๒ – ๒๖๔๓/๒๕๕๔)

ลองอ่านทบทวนดูอีกครั้ง และควรอ่านอีกหลายๆ ครั้ง เพื่อให้เกิดความเข้าใจอย่างถ่องแท้ ฝากไว้แค่นี้ก่อน แล้วพบกันใหม่ฉบับหน้า สวัสดีครับ

บทส่งท้าย : ทุกๆ นาที มีคุณค่า อย่าปล่อยให้เวลาสูญเปล่าโดยไม่ทำอะไร

ลอว์  กอ (น.บ., นบ.ท.)

จับหลักชนฎีกา :

คำสั่งจำหน่ายคดีตาม ป.วิ.พ.198 วรรคสอง

          ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 198 วรรคหนึ่งและวรรคสองบัญญัติไว้ว่า “ถ้าจำเลยขาดนัดยื่นคำให้การ ให้โจทก์มีคำขอต่อศาลภายในสิบห้าวันนับแต่ระยะเวลาที่กำหนดให้จำเลยยื่นคำให้การได้สิ้นสุดลง เพื่อให้ศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดให้ตนเป็นฝ่ายชนะคดีโดยขาดนัด

ถ้าโจทก์ไม่ยื่นคำขอต่อศาลภายในกำหนดระยะเวลาดังกล่าวแล้ว ให้ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดีนั้นเสียจากสารบบความ”

เมื่อพิจารณาตามมาตรา 198 เห็นได้เมื่อจำเลยขาดนัดยื่นคำให้การตามาตรา 197 แล้ว โจทก์มีหน้าที่จะต้องยื่นคำขอต่อศาลเพื่อให้ศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดให้ตนเป็นฝ่ายชนะคดีโดยขาดนัดภายในสิบห้าวันนับแต่ระยะเวลาที่กำหนดให้จำเลยยื่นคำให้การได้สิ้นสุดลง หากโจทก์ไม่มีคำขอดังกล่าวศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดีนั้นเสียจากสารบบความได้

คำสั่งหน่ายคดีดังกล่าวเป็นดุลพินิจของศาล แม้โจทก์ไม่ได้ยื่นคำขอต่อศาลเพื่อให้ศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดให้ตนเป็นฝ่ายชนะคดีโดยขาดนัดภายในเวลากำหนด ศาลก็อาจไม่สั่งจำหน่ายคดีได้ เช่น

-จำเลยที่ 1 ขาดนัดยื่นคำให้การ โจทก์ไม่ขอให้ศาลพิพากษาหรือมีคำสั่งชี้ขาดให้ให้ตนเป็นฝ่ายชนะคดีโดยขาดนัดภายในสิบห้าวัน แต่ต่อมาศาลสั่งรับคำให้การของจำเลยอื่น และจำเลยที่ 1 ยื่นคำร้องขออนุญาตยื่นคำให้การแล้ว ศาลจะไม่สั่งจำหน่ายคดีก็ได้

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3002/2525 เมื่อโจทก์ไม่ยื่นคำร้องขอให้ศาลสั่งว่าจำเลยที่ 1 ขาดนัดยื่นคำให้การภายใน 15 วัน นับแต่วันครบกำหนดยื่นคำให้การ ศาลมีอำนาจจำหน่ายคดีของโจทก์ได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 198 วรรคสองแต่การจะสมควรจำหน่ายหรือไม่ย่อมเป็นอำนาจของศาลที่จะพิจารณาอีกชั้นหนึ่งตามมาตรา 132(2) เมื่อศาลสั่งรับคำให้การของจำเลยอื่นและจำเลยที่ 1 ยื่นคำร้องขออนุญาตยื่นคำให้การแล้ว จึงไม่มีเหตุสมควรประการใดที่จะจำหน่ายคดีของโจทก์

-กรณีคดีไม่มีขอพิพาท มีผู้ยื่นคำคัดค้านพร้อมฟ้องแย้งผู้ร้อง ผู้ร้องไม่ยื่นคำให้การในส่วนฟ้องแย้งจึงตกเป็นผู้ขาดนัดยื่นคำให้การ แต่ผู้คัดค้านไม่ขอให้ศาลพิพากษาหรือมีคำสั่งชี้ขาดให้ตนเป็นฝ่ายชนะคดีโดยขาดนัดภายในสิบห้าวัน เมื่อศาลเห็นว่าผู้คัดค้านฟ้องแย้งผู้ร้องมาในคำคัดค้าน แสดงว่าผู้คัดค้านยังมีความประสงค์จะดำเนินคดีและการที่ผู้ร้องโต้แย้งคำคัดค้านเกี่ยวกับการรับฟ้องแย้งของผู้คัดค้านว่าไม่ถูกต้อง อันอาจทำให้ผู้คัดค้านต้องรอฟังคำสั่งในเรื่องดังกล่าวก่อน ศาลจะไม่สั่งจำหน่ายคดีในส่วนฟ้องแย้งก็ได้

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 10330 - 10331/2553  เมื่อผู้ร้องไม่ยื่นคำให้การแก้ฟ้องแย้ง ผู้คัดค้านที่ 1 และที่ 2 ซึ่งมีฐานะเสมือนเป็นโจทก์ฟ้องแย้งมีหน้าที่ต้องยื่นคำขอให้ศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดให้ผู้คัดค้านที่ 1 และที่ 2 เป็นฝ่ายชนะคดีโดยขาดนัดในส่วนของฟ้องแย้งภายในสิบห้าวันนับแต่ระยะเวลาที่กำหนดให้ผู้ร้องยื่นคำให้การแก้ฟ้องแย้งได้สิ้นสุดลง ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 198 วรรคหนึ่ง ประกอบมาตรา 199 ฉ ถ้าไม่ยื่นคำขอต่อศาลภายในกำหนดระยะเวลาดังกล่าว ตามมาตรา 198 วรรคสอง บัญญัติให้ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดีนั้นเสียจากสารบบความ อย่างไรก็ดี แม้บทบัญญัติดังกล่าวจะใช้คำว่า "ให้ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดีนั้นเสียจากสารบบความ" เพื่อเป็นมาตรการมิให้บุคคลผู้ยื่นคำฟ้องปล่อยปละละเลยไม่ดำเนินคดีภายในเวลาที่กฎหมายกำหนดก็ตาม แต่ก็มิใช่บทบังคับศาลที่จะต้องจำหน่ายคดีเสียจากสารบบความเสมอไป ศาลมีอำนาจที่จะให้ดุลพินิจที่จะสั่งจำหน่ายคดีหรือไม่ก็ได้โดยพิจารณาตามพฤติการณ์แห่งคดีเป็นรายๆ ไป สำหรับคดีนี้ ผู้คัดค้านที่ 1 และที่ 2 ฟ้องแย้งผู้ร้องมาในคำคัดค้านในเรื่องเกี่ยวกับคำร้องขอเดิมของผู้ร้อง แสดงให้เห็นเจตนารมณ์ของผู้คัดค้านที่ 1 และที่ 2 ว่ายังมีความประสงค์ที่จะดำเนินคดี นอกจากนี้ ยังปรากฏข้อเท็จจริงต่อไปว่า ผู้ร้องได้โต้แย้งคำสั่งศาลชั้นต้นเกี่ยวกับการรับฟ้องแย้งของผู้คัดค้านที่ 1 และที่ 2 ว่าไม่ถูกต้อง อันอาจเป็นเหตุทำให้ผู้คัดค้านที่ 1 และที่ 2 เห็นว่าต้องรอคำสั่งของศาลชั้นต้นในเรื่องดังกล่าวก่อน พฤติการณ์ของผู้คัดค้านที่ 1 และที่ 2 ถือได้ว่ามีเหตุสมควรที่ศาลชั้นต้นไม่จำหน่ายคดีในส่วนฟ้องแย้งของผู้คัดค้านที่ 1 และที่ 2 ออกเสียจากสารบบความ ดังนั้น ที่ศาลชั้นต้นมิได้มีคำสั่งจำหน่ายคดีจึงไม่ใช่เป็นการดำเนินกระบวนพิจารณาที่ผิดระเบียบแต่อย่างใด ฎีกาของผู้ร้องฟังไม่ขึ้น

-โจทก์ไม่ขอให้ศาลพิพากษาหรือมีคำสั่งชี้ขาดให้ให้ตนเป็นฝ่ายชนะคดีโดยขาดนัดภายในสิบห้าวัน แต่ศาลก็ไม่สั่งจำหน่ายคดี จนโจทก์นำพยานเข้าสืบไปบางแล้ว แสดงว่าโจทก์ประสงค์ดำเนินคดีต่อไป ศาลจึงไม่สั่งจำหน่ายคดี

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1065/2533 การที่โจทก์ไม่ยื่นคำขอต่อศาลภายใน 15 วัน นับแต่ระยะเวลาที่กำหนดให้จำเลยยื่นคำให้การได้สิ้นสุดลงเพื่อให้ศาลมีคำสั่งว่าจำเลยขาดนัดยื่นคำให้การนั้น ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 198 วรรคสอง ให้ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดี ทั้งนี้โดยมีวัตถุประสงค์มิให้โจทก์ปล่อยปละละเลยไม่ดำเนินคดีภายในเวลาที่กำหนด แต่ศาลจะสั่งจำหน่ายคดีหรือไม่อยู่ในดุลพินิจ เมื่อโจทก์ยื่นคำขอและศาลมีคำสั่งว่าจำเลยขาดนัดยื่นคำให้การแล้ว มาตรา 198วรรคสาม ให้ศาลกำหนดวันสืบพยานส่งให้จำเลยทราบ ศาลได้ประกาศวันนัดให้จำเลยยื่นคำให้การและวันนัดสืบพยานโจทก์ทางหนังสือพิมพ์แล้ว และโจทก์ได้มาดำเนินกระบวนพิจารณาตามนัดทุกครั้ง แสดงว่าโจทก์ประสงค์จะดำเนินคดีต่อไป เมื่อศาลชั้นต้นได้ดำเนินกระบวนพิจารณาสืบพยานโจทก์ไปฝ่ายเดียวนัดหนึ่งแล้วโจทก์ก็อาจมีคำขอต่อศาลเพื่อให้ศาลมีคำสั่งว่าจำเลยขาดนัดยื่นคำให้การได้

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5462/2536 การที่จำเลยไม่ยื่นคำขอให้ศาลมีคำสั่งว่าโจทก์ขาดนัดยื่นคำให้การแก้ฟ้องแย้งนั้น ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 198 วรรคสอง ให้ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดี ทั้งนี้โดยมีวัตถุประสงค์มิให้จำเลย (โจทก์ฟ้องแย้ง) ปล่อยปละละเลยไม่ดำเนินคดีของตนภายในเวลาที่กำหนด แต่ศาลจะมีคำสั่งจำหน่ายคดีหรือไม่อยู่ในดุลพินิจ ดังนั้นตราบใดที่ศาลยังไม่มีคำพิพากษาจำเลยก็อาจยื่นคำขอเพื่อให้ศาลมีคำสั่งว่าโจทก์ขาดนัดยื่นคำให้การแก้ฟ้องแย้งได้ ศาลมีคำสั่งไม่รับคำให้การแก้ฟ้องแย้งของโจทก์เนื่องจากยื่นเมื่อพ้นกำหนดระยะเวลายื่นคำให้การ ซึ่งมีผลเท่ากับว่าโจทก์ขาดนัดยื่นคำให้การแก้ฟ้องแย้ง แม้จำเลยจะไม่ได้ยื่นคำขอให้ศาลมีคำสั่งว่าโจทก์ขาดนัดยื่นคำให้การแก้ฟ้องแย้ง แต่หลังจากศาลชั้นต้นทำการชี้สองสถานกำหนดวันนัดสืบพยานแล้วจำเลยก็ได้มาดำเนินกระบวนพิจารณาตามนัดทุกครั้ง ซึ่งถือว่าจำเลยได้แสดงให้เห็นถึงความประสงค์ในการดำเนินคดีต่อไปแล้ว ทั้งศาลก็ได้ทำการสืบพยานโจทก์จำเลยตามประเด็นข้อพิพาทที่กำหนดไว้จนเสร็จการพิจารณาคดี และนัดฟังคำพิพากษาแล้วจึงไม่ชอบที่จะมีคำสั่งจำหน่ายคดีฟ้องแย้งของจำเลยและแก้ประเด็นข้อพิพาทใหม่

-หากศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดี คำสั่งดังกล่าวไม่เป็นคำสั่งระหว่างพิจารณา แม้เป็นการจำหน่ายคดีบางคนก็ตาม เพราะทำให้คดีเสร็จไปจากศาล จึงอุทธรณ์ได้ทันที่

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1365/2530 ศาลชั้นต้นสั่งรับคำฟ้องโจทก์และสั่งให้โจทก์นำส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องภายใน 7 วัน หากส่งไม่ได้ให้แถลงภายใน 15 วันนับแต่วันส่งไม่ได้ ซึ่งถือว่าโจทก์ทราบคำสั่งแล้ว ต่อมาโจทก์ยื่นคำแถลงว่าได้นำส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องแก่จำเลยที่ 2แล้วแต่ส่งไม่ได้ขอให้จัดส่งใหม่ดังนี้ ต้องถือว่าโจทก์ได้ทราบถึงผลการส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องว่าส่งไม่ได้แล้ว เมื่อนับจากวันที่ส่งหมายเรียกและสำเนาคำฟ้องไม่ได้จนถึงวันที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่าโจทก์ทิ้งฟ้องสำหรับจำเลยที่ 2 นั้นเกิน 15 วันแล้วการที่โจทก์ไม่แถลงเพื่อดำเนินการต่อไปภายในเวลาที่ศาลชั้นต้นกำหนดถือได้ว่าโจทก์เพิกเฉยไม่ดำเนินคดีภายในเวลาที่ศาลชั้นต้นกำหนดไว้เพื่อการนั้นโดยชอบเป็นการทิ้งฟ้อง ชอบที่ศาลชั้นต้นจะจำหน่ายคดีเฉพาะจำเลยที่ 2 ออกจากสารบบความได้ คำสั่งศาลชั้นต้นที่ให้จำหน่ายคดีโจทก์สำหรับจำเลยที่ 2 แม้จะไม่ทำให้คดีเสร็จทั้งเรื่องแต่เป็นเหตุให้คดีโจทก์เกี่ยวกับจำเลยที่ 2 เสร็จสิ้นไปจึงไม่ถือว่าเป็นคำสั่งระหว่างพิจารณา โจทก์มีสิทธิอุทธรณ์ได้

ข้อสังเกต : การจำหน่ายคดีตามตรา 198 วรรคสอง ถือว่าเป็นการจำหน่ายคดีในกรณีอื่นตามมาตรา 151 วรรคสาม ศาลมีอำนาจสั่งคืนค่าขึ้นศาลบางส่วนตามที่เห็นสมควรได้

นายสิบหก มีนา

ฎีกาวาไรตี้ :

ฟ้องซ้ำครั้งที่ 6  มาตรา 148 ตาม ป.วิ.พ.

          ในครั้งนี้ฎีกาวาไรตี้ก็ได้อธิบายมาจนถึงหลักเกณฑ์ข้อสุดท้ายแล้วนะคะ โดยเป็นหลักเกณฑ์ข้อที่ 6 กับข้อยกเว้นที่ไม่เป็นฟ้องซ้ำ

มาตรา 148 คดีที่ได้มีคำพิพากษาหรือคำสั่งถึงที่สุดแล้วห้ามมิให้ คู่ความเดียวกันรื้อร้องฟ้องกันอีก ในประเด็นที่ได้วินิจฉัยโดยอาศัย เหตุอย่างเดียวกันเว้นแต่ในกรณีต่อไปนี้

(1) เมื่อเป็นกระบวนพิจารณาชั้นบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือ คำสั่งของศาล

(2) เมื่อคำพิพากษา หรือคำสั่งได้กำหนดวิธีการชั่วคราวให้อยู่ ภายในบังคับที่จะแก้ไขเปลี่ยนแปลงหรือยกเลิกเสียได้ตามพฤติการณ์

(3) เมื่อคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นให้ยกคำฟ้องเสียโดยไม่ตัดสิทธิ โจทก์ที่จะนำคำฟ้องมายื่นใหม่ ในศาลเดียวกันหรือในศาลอื่น ภายใต้บังคับแห่งบทบัญญัติของกฎหมายว่าด้วยอายุความ

เมื่อพิจารณาตามบทบัญญัติดังกล่าว แบ่งหลักเกณฑ์ของฟ้องซ้ำได้เป็นดังนี้

1.ฟ้องซ้ำต้องเป็นคู่ความทั้งสองคดีเป็นคนเดียวกันจึงจะต้องห้าม

          2.ได้นำคดีมาฟ้องร้องกันใหม่ในประเด็นเดียวกัน ได้อาศัยเหตุอย่างเดียวกันกับคดีก่อน

          3.คดีก่อนศาลได้มีคำวินิจฉัยในประเด็นนั้นแล้ว

          4.คดีก่อนถึงที่สุดแล้ว

          5.คู่ความยื่นฟ้องคดีหลัง ภายหลังจากที่คดีก่อนถึงที่สุดแล้ว

          6.ยกเว้นที่ไม่เป็นฟ้องซ้ำ

          หลักเกณฑ์ข้อที่ 6 ที่ไม่เป็นฟ้องซ้ำ  กรณีต่อไปนี้ไม่ถือว่าเป็นฟ้องซ้ำ

1.เป็นกระบวนการพิจารณาชั้นบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งศาล

          เป็นกระบวนการพิจารณาชั้นบังคับคดี เป็นกรณีที่คดีถึงที่สุดแล้ว    ภายหลังจากนั้นมีการดำเนินกระบวนพิจารณาในชั้นบังคับคดีโดยคู่ความคนเดียวกันอีก  ซึ่งต้องกระทำต่อศาลชั้นต้นที่มีอำนาจบังคับคดี แม้การดำเนินกระบวนพิจารณาในคดีเดิมบางกรณีอาจถือว่าเป็นการฟ้องคดีซึ่งเป็นเรื่องของสาขาคดี  ก็ไม่ถือว่าเป็นฟ้องซ้ำตามที่บัญญัติไว้เป็นข้อยกเว้นดังกล่าว

          ตัวอย่างที่ไม่ถือว่าเป็นฟ้องซ้ำ

          - กรณีบังคับคดีไม่พอชำระหนี้ เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาขอบังคับเอากับทรัพย์สินอื่นของลูกหนี้อีก

- กรณีโต้แย้งว่าการบังคับคดีตามคำพิพากษานั้นไม่ชอบด้วยกฎหมาย

          แต่ถ้าการดำเนินกระบวนพิจารณาในส่วนของสาขาคดีนั้นได้มีคำพิพากษาหรือคำสั่งและคดีถึงที่สุดในชั้นนี้แล้ว   ย่อมจะดำเนินกระบวนพิจารณาในส่วนของสาขาคดีอีกไม่ได้  ถือว่าเป็นฟ้องซ้ำ และไม่เข้าข้อยกเว้นตามมาตรา 148(1)

          ฎีกาที่ 5286/2531 คดีก่อนจำเลยฟ้องขับไล่ ย.  กับบริวารออกจากที่พิพาท  ศาลพิพากษาให้จำเลยชนะคดีแล้ว  จำเลยขอให้ศาลบังคับคดีแก่โจทก์  อ้างว่าเป็นบริวารของ ย. และปลูกบ้านในที่พิพาท   โจทก์ต่อสู้ว่าโจทก์ปลูกบ้านอยู่ในที่ชายทะเลนอกที่พิพาท  โจทก์จำเลยย่อมอยู่ในฐานะเป็นคู่ความ  ศาลไต่สวนแล้วมีคำสั่งให้โจทก์ขนย้ายออกไปจากที่พิพาท  คดีถึงที่สุด  โจทก์ฟ้องตั้งรูปคดีเช่นเดิมว่าที่ดินที่ปลูกสร้างบ้านเป็นที่ชายทะเลอยู่นอกเขตโฉนดของจำเลย  ขอให้เพิกถอนคำพิพากษาตลอดจนกระบวนพิจารณาในชั้นบังคับคดีของศาลในคดีก่อน เห็นได้ว่าคดีก่อนและคดีนี้โจทก์จำเลยเป็นคู่ความเดียวกันและมีประเด็นที่จะต้องพิจารณาเกี่ยวกับเรื่องกรรมสิทธิ์ที่พิพาทเช่นเดียวกัน จึงเป็นฟ้องซ้ำต้องห้ามตาม ป.วิ.พ. มาตรา 148 และกรณีไม่ต้องด้วยมาตรา 148 (1) ซึ่งต้องเป็นกระบวนพิจารณาชั้นบังคับคดีมิได้มีคำพิพากษาหรือคำสั่งถึงที่สุด

2.คำพิพากษาหรือคำสั่งกำหนดวิธีการชั่วคราว ให้อยู่ในบังคับที่จะแก้ไขเปลี่ยนแปลงหรือยกเลิกได้ตามพฤติการณ์

          เป็นกรณีที่ศาลพิพากษาหรือมีคำสั่งโดยกำหนดวิธีการชั่วคราวไว้ ต่อมาปรากฏว่ามีพฤติการณ์อื่นที่เปลี่ยนแปลงไป ย่อมยื่นฟ้องขอให้ศาลนั้นพิพากษาเปลี่ยนแปลงวิธีการชั่วคราวนั้นใหม่ให้เหมาะสมหรือยกเลิกก็ได้ เช่น ค่าอุปการะเลี้ยงดู

3.ศาลพิพากษาหรือมีคำสั่งให้ยกคำฟ้องโดยไม่ตัดสิทธิที่โจทก์จะนำคำฟ้องมายื่นใหม่ภายในอายุความ

          เป็นกรณีที่ศาลพิพากษาหรือมีคำสั่งให้ยกฟ้อง  และศาลได้มีคำสั่งไว้ด้วยว่าไม่ติดสิทธิที่โจทก์จะนำคำฟ้องมายื่นใหม่  ซึ่งเป็นดุลพินิจของศาล  แม้จะมีการสืบพยานไปแล้วก็ตาม (ฎีกาที่ 730/2536) การที่ศาลมีคำสั่งดังกล่าวไม่ถือว่าเป็นการพิพากษาเกินคำขอ  เพราะเป็นเรื่องที่มีกฎหมายให้อำนาจไว้  (ฎีกาที่ 1279/2503)

          เมื่อศาลได้มีคำสั่งดังกล่าวแล้ว โจทก์นำคำฟ้องมายื่นฟ้องที่ศาลเดิมหรือศาลอื่นก็ไม่เป็นฟ้องซ้ำ และไม่ถือว่าเป็นการขยายระยะเวลาตามมาตรา 23 (ฎีกาที่ 7208/2545) แต่อย่างไรก็ตามการยื่นคำฟ้องภายในอายุความ โจทก์ต้องยื่นฟ้องภายในอายุความ ซึ่งต้องนับตามอายุความเดิม ไม่ใช่อายุความหนี้ตามคำพิพากษาซึ่งมีกำหนด 10 ปี ตาม ป.พ.พ. มาตรา 193/31 แต่คำว่าอายุความดังกล่าวนี้ไม่ใช่ตามมาตรา 1375 ป.วิ.พ. ซึ่งไม่ใช่อายุความ (ฎีกาที่ 1026/2512 ประชุมใหญ่)

          เมื่อมีสิทธินำคำฟ้องมายื่นใหม่ตามคำสั่งศาลแล้ว  โจทก์ย่อมมีอำนาจฟ้องบุคคลอื่นเข้ามาเป็นจำเลยร่วมได้อีกตามมาตรา 59 (ฎีกาที่ 7208/2545)

ข้อสังเกต  การที่ศาลมิได้พิพากษายกฟ้องโดยพิพากษาให้๗ทก์ตามคำขอทั้งหมดหรือแต่บางส่วนแล้ว ศาลจะไม่มีอำนาจสั่งว่าไม่ติดสิทธิโจทก์ที่นำคำฟ้องมาใหม่อีก

กรณีศาลพิพากษายกฟ้องโดยไม่ตัดสิทธิที่จะฟ้องใหม่ภายในอายุความ

- ได้แก่ ศาลยกฟ้องเพราะผู้ร้องจัดการมรดกยังไม่สามารถจะแบ่งทรัพย์กันๆได้ในชั้นนี้ ศาลชอบที่จะอนุญาตไว้ในคำพิพากษาหรือคำสั่งเดิมว่าไม่ตัดสิทธิที่จะนำคดีมาฟ้องใหม่

- การกำหนดระยะเวลาให้โจทก์นำคดีมายื่นฟ้องใหม่ ตาม ม.148(3) มิใช่การย่นหรือขยายระยะเวลา

- การพิพากษาให้นำคดีมาฟ้องใหม่ได้ตาม ม.148(3)นี้ ไม่ถือเป็นการพิพากษาเกินคำขอ

ฏีกาที่ 124/2546 คดีเดิมมีการฟ้องร้องกันและศาลได้มีคำพิพากษาตามยอมและคดีถึงที่สุดแล้ว ซึ่งการทำสัญญาประนีประนอมยอมความและศาลได้มีคำพิพากษาก็ถือว่าได้มีคำวินิจฉัยในประเด็นแล้ว เมื่อนำคดีมาฟ้องใหม่อีก จึงเป็นฟ้องซ้ำ แต่เนื่องจากคดีนี้ปรากฏว่าไม่สามารถปฏิบัติตามคำพิพากษาตามยอมได้ ดังนั้นคำพิพากษาตามยอมในคดีเดิมจึงตกไป เท่ากับยังมิได้มีคำพิพากษาถึงที่สุดในประเด็นที่ได้วินิจฉัยโดยอาศัยเหตุอย่างเดียวกัน คดีหลังจึงไม่เป็นฟ้องซ้ำ

ฏีกาที่ 456/2545,1584/2545,457/2545 ความเสียหายที่โจทก์นำมาฟ้องเป็นคดีหลังนี้เป็นค่าเสียหายที่เกิดขึ้นภายหลังจากศาลมีคำพิพากษาในคดีก่อนแล้ว คำขอบังคับจำเลยทั้งสองตามฟ้องของโจทก์คดีนี้จึงต่างกับคำขอให้บังคับจำเลยทั้งสองของโจทก์ในคดีก่อน และมิใช่ประเด็นที่ศาลในคดีก่อนวินิจฉัยชี้ขาดแล้วโดยอาศัยเหตุอย่างเดียวกัน ดังนั้นฟ้องโจทก์ในคดีที่สองจึงไม่เป็นฟ้องซ้ำกับคดีแรก

ฏีกาที่1939/2545,2658/2545 คดีแรกศาลได้มีคำวินิจฉัยแล้วว่ารถยนต์คันพิพาทเป็นของผู้ร้องสอด ดังนั้นผลของคำพิพากษาคดีก่อนย่อมผูกพันจำเลยทั้งสองมิให้โต้เถียงกรรมสิทธิ์ในรถยนต์จึงไม่มีสิทธิจะยึดรถยนต์ไว้ คดีหลังที่โจทก์นำมาฟ้องบังคับให้คืนรถยนต์เป็นการฟ้องเพื่อขอให้บังคับตามสิทธิของตนเอง ซึ่งเกิดจากคำพิพากษาคดีก่อน คดีหลังจึงไม่เป็นฟ้องซ้ำ

Som – o น.บ.,น.ม.

ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา

มาตรา ๓๙  สิทธินำคดีอาญามาฟ้องย่อมระงับไป ดั่งต่อไปนี้

(๑) โดยความตายของผู้กระทำผิด

(๒) ในคดีความผิดต่อส่วนตัว เมื่อได้ถอนคำร้องทุกข์ ถอนฟ้องหรือยอมความกันโดยถูกต้องตามกฎหมาย

(๓) เมื่อคดีเลิกกันตามมาตรา ๓๗

(๔) เมื่อมีคำพิพากษาเสร็จเด็ดขาดในความผิดซึ่งได้ฟ้อง

(๕) เมื่อมีกฎหมายออกใช้ภายหลังการกระทำผิดยกเลิกความผิดเช่นนั้น

(๖) เมื่อคดีขาดอายุความ

(๗) เมื่อมีกฎหมายยกเว้นโทษ

เกร็ดกฎหมายน่ารู้ :

เกร็ดปุจฉา-วิสัชนาที่น่าสนใจ

สวัสดีค่ะเพื่อน ๆ วันนี้ PIGLET จะขอนำเสนอเกร็ดปุจฉา-วิสัชนาที่น่าสนใจนะค่ะ

คำถาม พนักงานอัยการฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๓๔๑ จำเลยให้การปฏิเสธ ทางพิจารณาข้อเท็จจริงฟังได้ว่า นางนิตสงสัยว่าสามีตนมีความสัมพันธ์กับหญิงอื่น จึงนำเรื่องไปปรึกษาจำเลย จำเลยยืนยันว่าสามีของนางนิตมีความสัมพันธ์กับหญิงอื่นจริง ซึ่งหญิงนั้นมีสามีเป็นชาวต่างชาติต้องโทษ       ค้ายาเสพติดอยู่ ตำรวจกำลังสืบหาที่อยู่หญิงดังกล่าวเพื่อยึดทรัพย์ และตำรวจจะตรวจยึดทรัพย์ของนางนิตด้วย หากนางนิตไม่ต้องการถูกยึดทรัพย์ นางนิตต้องนำเงินไปให้ตำรวจนายหนึ่งซึ่งเป็นเพื่อนของจำเลย       โดยมอบเงินจำนวน ๗๐๐,๐๐๐ บาท ผ่านจำเลยเพื่อมอบให้แก่ตำรวจนายนั้น เพื่อช่วยให้สามีของนางนิต   ออกจากกระบวนการค้ายาเสพติด นางนิตหลงเชื่อจึงมอบเงินจำนวนดังกล่าวให้ไป ความจริงแล้วไม่มีข้อเท็จจริงตามที่จำเลยกล่าวอ้างเกิดขึ้นจริงเลย ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยมีความผิด จำคุก ๒ ปี        จำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน จำเลยฎีกา ศาลฎีกาจะพิพากษาเช่นไร?

คำตอบ นางนิตและสามีไม่ได้กระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด และทางราชการก็ไม่ได้ยึดทรัพย์นางนิต      การที่นางนิตมอบเงินจำนวน ๗๐๐,๐๐๐ บาทแก่จำเลย สืบเนื่องจากการหลอกลวงจำเลยด้วยข้อความอันเป็นเท็จมิใช่นางนิตและสามีต้องโทษเกี่ยวกับยาเสพติดแล้วมอบเงินแก่จำเลยเพื่อให้สินบนเจ้าพนักงานเพื่อให้พ้นความผิด จึงถือไม่ได้ว่านางนิตได้ร่วมกับจำเลยนำสินบนไปให้เจ้าพนักงานเพื่อจูงใจใกระทำการโดยไม่ขอบด้วยหน้าที่ นางนิตย่อมเป็นผู้เสียหายตามกฎหมาย มีสิทธิร้องทุกข์ให้ดำเนินคดีแก่จำเลยได้ ศาลฎีกาพิพากษายืน

ที่มา:หนังสือถาม-ตอบวิ.แพ่งและวิ.อาญาของอาจารย์อรรถวัฒน์ หวังดำรงวงศ์

พบกันครั้งหน้าค่ะ BYE

BY PIGLET

รวมย่อข้อกฎหมาย (ฉบับสอบ วิ.แพ่ง) :

เรื่อง ประเด็นคำถามที่น่าสนใจ

คำถาม   บริวาร  วงศ์ญาติ ของจำเลยซึ่งศาลชั้นต้นมีคำพิพากษาให้แพ้คดี และมีคำพิพากษาพิพากษาให้ขับไล่ออกจากที่ดินและบ้านพิพาท มีสิทธิยื่นอุทธรณ์คำพิพากษาศาลชั้นต้นต่อศาลอุทธรณ์หรือไม่

ธงคำตอบ   ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา ๒๒๓ บัญญัติให้คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลชั้นต้นนั้น ให้ยื่นอุทธรณ์ เว้นแต่คำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น  ประมวลกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่นจะได้บัญญัติว่าให้เป็นที่สุด สิทธิที่จะอุทธรณ์คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลชั้นต้นนั้นมีได้อยู่ที่การแพ้หรือชนะคดี แม้ผู้ชนะคดีก็มีสิทธิอุทธรณ์คำพิพากษาศาลชั้นต้นได้ หากคำพิพากษาหรือคำสั่งดังกล่าวกระทบกระเทือนสิทธิของผู้ชนะคดี (ฎ.๙๐๐/๒๕๐๕ , ฎ.๕๒๔/๒๕๑๓ )

               เมื่อศาลชั้นต้นมีคำพิพากษาหรือมีคำสั่งแล้ว บุคคลดังต่อไปนี้มีอำนาจอุทธรณ์ต่อไปได้

๑. คู่ความ

๒. ผู้มีส่วนได้เสียที่ถูกกระทบกระทั่งโดยคำสั่งพิพากษาหรือคำสั่งของศาลชั้นต้น

๒.๑ ผู้ที่ถูกลงโทษฐานละเมิดอำนาจศาล (ฎ.๖๖/๒๕๑๖)

๒.๒ ผู้รักษาทรัพย์ที่ถูกยึด ใช้สิทธิอุทธรณ์ฎีกาได้ หากไม่พอใจคำสั่งของศาลชั้นต้น เกี่ยวกับค่ารักษาทรัพย์ (ฎ.๑๙๓/๒๕๐๒)

๒.๓ ผู้ค้ำประกันในศาลเพื่อชำระหนี้ตามมาตรา ๒๗๔ (ฎ.๘๐๒/๒๕๑๗)

๒.๔ ผู้ที่ถูกศาลสั่งกักขังในกรณีอื่นที่ไม่ใช่เรื่องละเมิดอำนาจศาลตาม มาตรา ๑๑๑ (๒)

๒.๕ ผู้ที่ซื้อทรัพย์หรือเข้าสู้ราคาในการขายทอดตลาด (ฎ.๑๔๓๑/๒๕๓๑)

๒.๖ เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ มีหน้าที่รวบรวมทรัพย์สินและฟ้องร้องหรือต่อสู้คดีเกี่ยวกับทรัพย์สินของลูกหนี้ รวมถึงกระทำการในนามของลูกหนี้มีสิทธิอุทธรณ์คำสั่งของศาลชั้นต้น (๒๕๘๓/๒๕๓๑)

๒.๗ กรณีที่ต่างฝ่ายต่างของให้ฝ่ายลงโทษอีกฝ่ายฐานละเมิดอำนาจศาล เมื่อศาลลงโทษฝ่ายหนึ่งแล้ว ฝ่ายนั้นแม้ไม่เป็นคู่ความในคดี ก็มีสิทธิอุทธรณ์เฉพาะคำสั่งที่ตนถูกศาลลงโทษเท่านั้น จะอุทธรณ์ขอให้ศาลลงโทษอีกฝ่ายไม่ได้ เพราะไม่ใช่ผู้เสียหายฐานละเมิดศาลของอีกฝ่าย

๒.๘ กรณีที่ศาลชั้นต้นไม่อนุญาตให้ไต่สวนการกระทำผิดฐานละเมิดอำนาจศาล เป็นอำนาจศาลโดยเฉพาะ คู่ความมิใช่ผู้เสียหายอันจะมีสิทธิอุทธรณ์ฎีกาต่อไปได้

๒.๙ เจ้าพนักงานบังคับคดี แม้ปัจจุบันจะไม่ใช่เจ้าพนักงานศาล แต่ก็มีอำนาจหน้าที่เพียง ปฏิบัติตามคำสั่งศาลและบังคับการให้เป็นไปตามคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลเท่านั้น ไม่ใช่บุคคลที่เป็นผู้มีส่วนได้เสียหรือถูกกระทบกระเทือนสิทธิโดยคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลโดยตรง จึงไม่มีสิทธิอุทธรณ์ฎีกาคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาล เว้นแต่ศาลจะมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีรับผิด ตามมาตรา ๒๘๓ วรรคสอง

     ดังนั้นบริวารหรือ วงศ์ญาติ ของจำเลยซึ่งศาลชั้นต้นมีคำพิพากษาให้แพ้คดี และมีคำพิพากษาพิพากษาให้ขับไล่ออกจากที่ดินและบ้านพิพาท จึงเป็นผู้มีส่วนได้เสียที่ถูกกระทบกระทั่งโดยคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลชั้นต้นโดยตรง ย่อมมีสิทธิอุทธรณ์คำพิพากษาของศาลชั้นต้นต่อศาลอุทธรณ์ได้ ไม่ต้องห้าม แต่กรณีฎีกาคงต้องเป็นไปตามหลักเกณฑ์ของมาตรา ๒๔๘ วรรคสาม

(ปัจจุบันมีการเสนอร่างกฎหมายเพื่อตัดมาตรา ๒๔๘ วรรคสาม)

     สรุป บริวารหรือ วงศ์ญาติ ของจำเลยซึ่งศาลชั้นต้นมีคำพิพากษาให้แพ้คดี และมีคำพิพากษาพิพากษาให้ขับไล่ออกจากที่ดินและบ้านพิพาทมีสิทธิอุทธรณ์คำพิพากษาของศาลชั้นต้นต่อศาลอุทธรณ์ได้ ไม่ต้องห้าม

โดย  นายกฤต ๒๑

ฎีกาที่  5691/2554 เมื่อเจ้ามรดกถึงแก่ความตาย ทรัพย์มรดกตกทอดแก่ทายาทได้แก่ ภริยาและบุตรทั้งเจ็ดโดยภริยามีสิทธิได้รับส่วนแบ่งในการรับมรดกเสมือนหนึ่งว่าเป็นทายาทชั้นบุตร ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1635 (1) ภริยาขอรับโอนที่ดินพิพาทแทนทายาทและยกที่ดินให้แก่จำเลยทั้งสอง จึงต้องถือว่าจำเลยทั้งสองถือกรรมสิทธิ์ในที่ดินพิพาทแทนโจทก์ที่ 1 ซึ่งเป็นทายาทคนหนึ่งด้วยเพราะจำเลยทั้งสองเป็นผู้รับโอนย่อมไม่มีสิทธิในที่ดินพิพาทดีไปกว่าภริยาเจ้ามรดกผู้โอน โจทก์ที่ 1 จึงมีกรรมสิทธิ์ในที่ดินพิพาทหนึ่งในแปดส่วนและชอบที่จะฟ้องขอให้จำเลยทั้งสองซึ่งเป็นตัวแทนจดทะเบียนใส่ชื่อโจทก์ที่ 1 ลงในโฉนดที่ดินพิพาทได้ตาม ป.พ.พ. มาตรา 810 วรรคหนึ่ง

ฎีกาที่  5258/2554 ตั๋วสัญญาใช้เงินเป็นตั๋วเงินอันมีลักษณะเป็นตราสารเปลี่ยนมือที่ย่อมโอนกันได้ด้วยสลักหลังและส่งมอบ การสลักหลังต่อไปย่อมโอนไปซึ่งบรรดาสิทธิอันเกิดแต่ตั๋วเงินนั้นตาม ป.พ.พ. มาตรา 920 วรรคหนึ่ง และผู้ทรงซึ่งเป็นผู้รับโอนตั๋วเงินไปชอบที่จะเรียกร้องเอาเงินใช้จากบุคคลซึ่งตนใช้สิทธิไล่เบี้ยในจำนวนเงินในตั๋วเงินซึ่งเขาไม่รับรองหรือไม่ใช้กับทั้งดอกเบี้ยด้วยตาม ป.พ.พ. มาตรา 968(1) การที่ตั๋วสัญญาใช้เงินกำหนดให้คิดดอกเบี้ยก่อนถึงกำหนดใช้เงินตามความในมาตรา 911 จำนวนดอกเบี้ยดังกล่าวจึงเป็นจำนวนที่ต้องรวมเป็นยอดเงินที่ผู้ออกตั๋วสัญญาใช้เงินและผู้รับอาวัลต้องผูกพันรับผิดเมื่อมีการไล่เบี้ย การสลักหลังโอนตั๋วสัญญาใช้เงินจึงต้องเป็นการโอนไปทั้งจำนวนเต็มของยอดเงินที่กำหนดไว้ในตั๋วเงินและดอกเบี้ยที่เกิดขึ้นตามผลของมาตรา 911 กรณีจึงไม่อาจกำหนดให้มีการให้มีการจ่ายดอกเบี้ยออกไปจากตั๋วสัญญาใช้เงินก่อนได้ เพราะจะทำให้ความรับผิดในตั๋วสัญญาใช้เงินลดลง การระบุในตั๋วสัญญาใช้เงินให้จ่ายดอกเบี้ยเป็นรายเดือนจึงเป็นการกำหนดข้อความอื่นใด ซึ่งมิได้บัญญัติไว้ใน ป.พ.พ. ลักษณะ 21 เรื่องตั๋วเงิน ถ้าเขียนลงในตั๋วเงิน ท่านว่าข้อความนั้นหาเป็นผลอย่างหนึ่งอย่างใดแก่ตั๋วเงินนั้นไม่ตามมาตรา 899 ดังนั้น ข้อความที่เขียนให้มีการจ่ายดอกเบี้ยเป็น “รายเดือน” จึงถือเสมือนว่าไม่มีการเขียนลงไว้ในตั๋วเงินโจทก์จึงไม่อาจฟ้องบังคับให้จำเลยที่ 2 ผู้รับอาวัลตั๋วสัญญาใช้เงินรับผิดชำระค่าเสียหายจากการที่จำเลยที่ 2 ไม่จ่ายดอกเบี้ยตามตั๋วสัญญาใช้เงินเป็นรายเดือนให้แก่โจทก์ได้

ฎีกาที่  5215/2554 ปัญหาต้องวินิจฉัยว่า โจทก์บอกเลิกสิทธิเหนือพื้นดินแก่จำเลยทั้งสองโดยชอบด้วยกฎหมายแล้วหรือไม่ ข้อเท็จจริงฟังได้ว่า จำเลยที่ 1 ปลูกสร้างอาคารบนที่ดินพิพาทโดยได้รับความยินยอมจากธนาคารเจ้าของที่ดินเดิม จึงก่อให้เกิดสิทธิเหนือพื้นดินเป็นคุณแก่จำเลยที่ 1 โดยไม่มีกำหนดเวลา ต่อมาโจทก์ซื้อที่ดินแปลงดังกล่าวจากธนาคาร และได้มีหนังสือบอกกล่าวให้จำเลยทั้งสองรื้อถอนสิ่งปลูกสร้างและออกไปจากที่ดินพิพาท แต่ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1413 บัญญัติว่า ถ้าสิทธิเหนือพื้นดินนั้นไม่มีกำหนดเวลาไซร้ ท่านว่าคู่กรณีฝ่ายใดจะบอกเลิกเสียในเวลาใดก็ได้ แต่ต้องบอกล่วงหน้าแก่อีกฝ่ายหนึ่งตามสมควร การที่โจทก์มีหนังสือบอกกล่าวให้จำเลยทั้งสองออกไปจากที่ดินและจำเลยทั้งสองได้รับแล้ว ถือได้ว่าโจทก์บอกเลิกสิทธิเหนือพื้นดินแก่จำเลยทั้งสองโดยชอบด้วยกฎหมายแล้ว นอกจากนี้ยังปรากฏว่าสิทธิเหนือพื้นดินพิพาทของจำเลยทั้งสองที่ได้มานั้นมิได้มีการนำไปจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ การได้สิทธิเหนือพื้นดินของจำเลยทั้งสองดังกล่าวจึงไม่บริบูรณ์ ไม่อาจยกขึ้นเป็นข้อต่อสู้บุคคลภายนอกได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1298 ประกอบมาตรา 1299 วรรคหนึ่งจำเลยทั้งสองจึงไม่อาจยกขึ้นเป็นข้อต่อสู้โจทก์ผู้ได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินพิพาทมาจากธนาคาร ส่วนที่จำเลยทั้งสองอ้างว่าสิทธิเหนือพื้นดินไม่สิ้นไปโดยเหตุที่โรงเรือน สิ่งปลูกสร้าง หรือสิ่งเพาะปลูกสลายไป แม้การสลายนั้นเป็นเหตุสุดวิสัยก็เป็นเรื่องที่สิ่งปลูกสร้างพังทลายหรือสลายไป โดยที่อายุการใช้สิทธิเหนือพื้นดินนั้นยังคงอยู่ ส่วนกรณีนี้เป็นเรื่องโจทก์ได้ใช้สิทธิบอกเลิกสิทธิเหนือพื้นดินแก่จำเลยทั้งสองตามกฎหมายแล้ว สิทธิเหนือพื้นดินของจำเลยทั้งสองจึงหมดไป เมื่อจำเลยทั้งสองยังคงเพิกเฉยไม่ยอมรื้อถอนสิ่งปลูกสร้างออกไป จึงเป็นการกระทำละเมิดแก่โจทก์ ฎีกาข้อนี้ของจำเลยทั้งสองฟังไม่ขึ้น

ฎีกาที่  8061/2555 โจทก์ฟ้องขอให้ขับไล่จำเลยออกจากที่พิพาทและเรียกค่าเสียหาย จำเลยขาดนัดยื่นคำให้การ ผู้ร้องสอดร้องเข้ามาเป็นคู่ความฝ่ายที่สาม  แต่คำร้องของผู้ร้องสอดอ้างเพียงว่าผู้ร้องสอดครอบครองที่ดินบางส่วนโดยความสงบและโดยเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของติดต่อกันเป็นเวลา 10 ปี จึงได้กรรมสิทธิ์ในที่พิพาทบางส่วนโดยการครอบครองปรปักษ์ ผู้ร้องสอดมิได้กล่าวอ้างว่า ผู้ร้องสอดมีส่วนเกี่ยวข้องหรือมีส่วนได้เสียกับจำเลยแต่อย่างใดที่จะถือว่าเป็นคู่ความฝ่ายที่สาม ข้ออ้างของผู้ร้องสอดเป็นกรณีที่ผู้ร้องสอดตั้งข้อพิพาทโต้แย้งกรรมสิทธ์ในที่พิพาทกับโจทก์ทั้งสิ้น ไม่เกี่ยวกับคดีนี้ ผู้ร้องสอดมีสิทธิในที่พิพาทอยู่เพียงใดคงมีอยู่อย่างนั้น หากศาลพิพากษาขับไล่จำเลยย่อมไม่มีผลกระทบถึงสิทธิของผู้ร้องสอด ผู้ร้องสอดไม่ใช่ผู้มีส่วนได้เสียในมูลแห่งคดี จึงไม่มีความจำเป็นที่จะต้องเข้ามาเพื่อยังให้ได้รับความรับรองคุ้มครองหรือบังคับตามสิทธิที่มีอยู่ คำร้องของผู้ร้องสอดไม่ต้องด้วยบทบัญญัติตาม ป.วิ.พ. มาตรา 57 (1) ผู้ร้องสอดจึงไม่มีสิทธิร้องเข้ามาเป็นคู่ความในคดีนี้

ฎีกาที่  7208/2555 โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นผู้มีสิทธิครอบครองที่ดินโดยซื้อคืนมาจากผู้รับซื้อฝากหรือจำนองจากจำเลย โจทก์ได้เข้าครอบครองทำประโยชน์ในที่ดินพิพาทโดยเจตนาเป็นเจ้าของตลอดมา แต่ไม่สามารถขอรับหนังสือรับรองการทำประโยชน์หรือโฉนดที่ดินหรือเอกสารอื่นๆ เกี่ยวกับที่ดินพิพาทได้เพราะยังมีชื่อจำเลยเป็นผู้มีสิทธิครอบครอง ขอให้บังคับจำเลยไปโอนสิทธิครอบครองหรือสละสิทธิที่ดินพิพาทให้แก่โจทก์ หากไม่ปฏิบัติตามหรือปฏิบัติตามไม่ได้ให้ถือเอาคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนาของจำเลยหรือมีคำพิพากษาว่าโจทก์เป็นผู้มีสิทธิครอบครองดีกว่า ตามคำฟ้องของโจทก์ โจทก์อ้างว่าตนเป็นผู้มีสิทธิครอบครองที่ดินพิพาท โดยไม่ปรากฏว่าจำเลยได้เข้าไปเกี่ยวข้องกับที่ดินพิพาทหรือกระทำสิ่งใดอันเป็นการโต้แย้งสิทธิของโจทก์ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 55 โจทก์จึงไม่มีสิทธิฟ้องขอให้ศาลมีคำสั่งว่า โจทก์มีสิทธิครอบครองที่ดินพิพาท ทั้งการที่โจทก์ฟ้องขอให้จำเลยไปโอนสิทธิครอบครองหรือสละสิทธิในที่ดินพิพาทให้แก่โจทก์ ไม่มีกรณีที่จะพิพากษาให้ตามคำขอของโจทก์ได้ เพราะกรณีตามฟ้องจำเลยไม่มีหน้าที่ตามกฎหมายที่จะต้องไปโอนสิทธิครอบครองให้แก่โจทก์ โจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้อง ปัญหาเรื่องอำนาจฟ้องเป็นข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน แม้จำเลยจะมิได้ยกขึ้นต่อสู้ในคำให้การ ศาลมีอำนาจวินิจฉัยได้เองตาม ป.วิ.พ. มาตรา 142 (5) ประกอบมาตรา 246 และ มาตรา 247

ฎีกาที่  6540/2555 ข้ออ้างตามฎีกาของจำเลยในประเด็นที่ว่า หนังสือแจ้งการโอนสิทธิเรียกร้องและขอให้ชำระหนี้ของโจทก์ ไม่มีการลงลายมือชื่อกรรมการและประทับตราสำคัญบริษัทโจทก์ จึงไม่ชอบด้วยกฎหมายและจำเลยไม่ได้รับหนังสือดังกล่าว ถือไม่ได้ว่ามีการแจ้งการโอนสิทธิเรียกร้องโดยชอบ โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องนั้น เป็นการโต้แย้งดุลพินิจในการรับฟังพยานหลักฐานอันเป็นฎีกาในข้อเท็จจริงเพื่อนำไปสู่ข้อกฎหมาย เมื่อศาลชั้นต้นมีคำสั่งไม่รับอุทธรณ์ในประเด็นนี้ ข้อฎีกาดังกล่าวจึงเป็นข้อที่มิได้ยกขึ้นว่ากันมาแล้วโดยชอบในศาลอุทธรณ์ภาค 4 จึงต้องห้ามมิให้ฎีกาตาม ป.วิ.พ. มาตรา 249 วรรคหนึ่ง

ฎีกาที่  9727/2555 จำเลยฎีกาโดยคัดลอกคำพิพากษาศาลชั้นต้นในส่วนพิเคราะห์พยานหลักฐานโจทก์จำเลยตั้งแต่ต้นจนจบชนิดคำต่อคำ แล้วสรุปว่า แม้ ส. พ. และ บ. จะเบิกความแตกต่างจากคำให้การในชั้นสอบสวนของตนเองก็ตาม แต่บันทึกคำให้การชั้นสอบสวนเป็นเพียงพยานบอกเล่า โดยลำพังไม่มีน้ำหนักลงโทษจำเลยได้ โดยจำเลยไม่ได้ยกข้อเท็จจริงและเหตุผลขึ้นโต้แย้งว่า ที่ศาลอุทธรณ์ภาค 4 รับฟังคำให้การในชั้นสอบสวนของประจักษ์พยานโจทก์ไม่ถูกต้องด้วยข้อเท็จจริงและไม่ชอบด้วยเหตุผลอย่างไร มีข้อเท็จจริงและเหตุผลใดที่หักล้างข้อวินิจฉัยของศาลอุทธรณ์ภาค 4 ให้รับฟังใหม่ได้ว่า คำเบิกความของประจักษ์พยานโจทก์เป็นความจริงยิ่งกว่าคำให้การในชั้นสอบสวน ฎีกาของจำเลยจึงไม่เป็นการคัดค้านคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ภาค 4 ไม่ชอบด้วยบทกฎหมายตาม ป.วิ.อ. มาตรา 216 วรรคหนึ่ง

ฎีกาที่  7791/2555 คดีแพ่งที่เกี่ยวเนื่องกับคดีอาญา เมื่อศาลอุทธรณ์ภาค 3 วินิจฉัยว่าการกระทำของจำเลยมิได้มีการพรากผู้เสียหายที่ 1 ที่ 3 และที่ 5 ไปจากความปกครองดูแลของบิดามารดา ผู้ปกครอง หรือผู้ดูแลเพื่อการอนาจาร แล้วพิพากษายกฟ้องโจทก์ในความผิดฐานพรากเด็กอายุยังไม่เกินสิบห้าปีไปเพื่อการอนาจาร การพิพากษาคดีส่วนแพ่งของจำเลยต้องถือตามข้อเท็จจริงที่ปรากฏในคำพิพากษาส่วนอาญาตาม ป.วิ.อ. มาตรา 46 ว่าจำเลยไม่ได้พรากผู้เสียหายที่ 1 ที่ 3 และที่ 5 ไปจากผู้เสียหายที่ 2 และที่ 4 และที่ 6 จึงไม่ต้องรับผิดใช้ค่าสินไหมทดแทนตามคำร้องของผู้ร้องที่ 2 ที่ 4 และที่ 6 การที่ศาลอุทธรณ์ภาค 3 มิได้พิพากษาให้ยกคำร้องของผู้ร้องที่ 2 ที่ 4 และที่ 6 จึงเป็นการไม่ชอบ ปัญหาดังกล่าวเป็นข้อกฎหมายที่เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อย แม้ไม่มีคู่ความใดยกขึ้นในชั้นฎีกา ศาลฎีกาก็มีอำนาจยกขึ้นวินิจฉัยเองและแก้ไขให้ถูกต้องได้ตาม ป.วิ.อ. มาตรา 195 วรรคสาม ประกอบมาตรา 225

ฎีกาที่  7445/2555 การที่จำเลยรับเงินค่าสินค้าจากลูกค้าของโจทก์ร่วมที่จังหวัดต่างๆ แล้วไม่โอนเงินค่าสินค้าให้แก่โจทก์ร่วมกับไม่มาชำระบัญชีกับโจทก์ร่วมที่อำเภอกระทุ่มแบน ดังนี้ ความผิดฐานยักยอกจึงอาจเกิด อ้างหรือเชื่อว่าได้เกิดขึ้นตั้งแต่จำเลยรับเงินจากลูกค้าของโจทก์ร่วมแต่ละจังหวัดจนถึงสำนักงานของโจทก์ร่วมซึ่งเป็นสถานที่ที่จำเลยต้องมาชำระบัญชีกับโจทก์ร่วม กรณีเป็นเรื่องที่จำเลยกระทำความผิดต่อเนื่องกันในท้องที่ต่างๆ เกินกว่าท้องที่หนึ่งขึ้นไป และเป็นความผิดซึ่งมีหลายกรรมกระทำลงในท้องที่ต่างๆ กันตาม ป.วิ.อ. มาตรา 19 (3) และ (4) พนักงานสอบสวนในท้องที่หนึ่งท้องที่ใดที่เกี่ยวข้องมีอำนาจสอบสวนได้ เมื่อโจทก์ร่วมไปแจ้งความต่อเจ้าพนักงานตำรวจ สถานีตำรวจภูธรกระทุ่มแบน พนักงานสอบสวนสถานีตำรวจภูธรกระทุ่มแบนจึงมีอำนาจสอบสวน โจทก์จึงมีอำนาจฟ้อง

แม้หนังสือมอบอำนาจให้ร้องทุกข์มิได้ระบุว่า ให้ร้องทุกข์ดำเนินคดีแก่ผู้ใด แต่ก็ระบุให้ พ. มีอำนาจร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวน เพื่อดำเนินคดีเกี่ยวกับทรัพย์สินของโจทก์ร่วมซึ่งเป็นการมอบอำนาจทั่วไป และต่อมาโจทก์ร่วมก็มอบอำนาจให้ พ. ดำเนินคดีอาญาแก่จำเลยในข้อหายักยอก เมื่ออ่านประกอบกันโดยตลอดย่อมเป็นที่เข้าใจได้ว่า โจทก์ร่วมมอบอำนาจให้ พ. ร้องทุกข์ดำเนินคดีแก่จำเลยข้อหาอะไรแล้ว การมอบอำนาจของโจทก์ร่วมที่ให้ พ. ร้องทุกข์ดำเนินคดีแก่จำเลยจึงชอบด้วยกฎหมาย พนักงานสอบสวนจึงมีอำนาจสอบสวนและโจทก์ย่อมมีอำนาจฟ้อง

หนังสือรับสารภาพเป็นเพียงเอกสารที่จำเลยรับว่า ไม่ได้นำเงินจำนวน 3,266,808 บาท ส่งคืนโจทก์ร่วม ยอมรับว่าได้กระทำผิดจริง และยอมชดใช้เงินจำนวนดังกล่าวคืนให้โจทก์ร่วม โดยยินยอมให้ยึดถือที่ดินและรถยนต์ไว้ก่อน ไม่มีข้อความตอนใดที่แสดงว่า โจทก์ร่วมตกลงไม่ติดใจเอาความในทางอาญาแก่จำเลย  จึงไม่เป็นการยอมความทางอาญาโดยถูกต้องตามกฎหมาย สิทธินำคดีอาญามาฟ้องจึงไม่ระงับตามป.วิ.อ. มาตรา 39 (2)

ฎีกาที่  5172/2554 การที่จำเลยหลอกลวงโจทก์ทั้งสองว่าจำเลยสามารถวิ่งเต้นพนักงานอัยการและผู้พิพากษาล้มคดีให้แก่โจทก์ทั้งสองได้ และเรียกเอาเงินเพื่อนำไปให้พนักงานอัยการและผู้พิพากษาเพื่อให้ศาลอุทธรณ์ภาค 3 พิพากษายกฟ้อง โจทก์ทั้งสองหลงเชื่อและได้มอบเงินจำนวน 58,000 บาทแก่จำเลยไป การกระทำของโจทก์ทั้งสองดังกล่าวมีวัตถุประสงค์ให้สินบนแก่เจ้าพนักงาน และถือได้ว่าโจทก์ทั้งสองใช้ให้จำเลยกระทำผิด แม้โจทก์ทั้งสองจะไม่ทราบข้อเท็จจริงว่าจำเลยมิได้นำเงินไปเป็นค่าวิ่งเต้นคดีก็ตาม โจทก์ทั้งสองก็มิใช่ผู้เสียหายตามกฎหมายที่ฟ้องคดีความผิดฐานฉ้อโกงได้

ฎีกาที่  5131/2554 ผู้ตายซึ่งมีสามีแล้วไม่ได้ยินยอมไปโรงแรมกับจำเลยตั้งแต่ต้น บาดแผลที่ปรากฏให้เห็นภายนอกร่างกายของผู้ตายซึ่งมีโลหิตไหลจากศีรษะและรูหูทั้งสองข้าง วิญญูชนทั่วไปย่อมทราบดีว่าผู้ตายอาการหนักต้องรีบนำผู้ตายไปโรงพยาบาลแทนที่จะพาผู้ตายเข้าโรงแรม และยังปรากฏว่าจำเลยขับรถพาผู้ตายออกจากร้านอาหารผ่านบ้านพักผู้ตายแล้วขับรถวกวนจนกระทั่งพาผู้ตายไปโรงแรมซึ่งอยู่คนละเส้นทาง เชื่อว่า จำเลยไม่มีเจตนาพาผู้ตายไปส่งบ้านพัก หากจำเลยนำผู้ตายไปส่งบ้านพักตามความต้องการของผู้ตายแล้ว เหตุคดีนี้คงไม่เกิดขึ้น การที่ผู้ตายตกลงจากรถจนถึงแก่ความตายเป็นเพราะผู้ตายไม่ต้องการไปกับจำเลยตามเจตนาของจำเลย สาเหตุที่ผู้ตายถึงแก่ความตายจึงเป็นผลโดยตรงจากการที่ผู้ตายถูกจำเลยหน่วงเหนี่ยวกักขังให้ปราศจากเสรีภาพในร่างกาย

ฎีกาที่  5077/2554 การกระทำอันเป็นความผิดหลายกรรมต่างกัน ตาม ป.อ. มาตรา 91 มิได้บัญญัติว่าการกระทำความผิดหลายกรรมนั้นจะเกิดขึ้นในวาระเดียวกันไม่ได้ การกระทำในคราวเดียวกันหรือต่อเนื่องในคราวเดียวกันก็อาจเป็นความผิดหลายกรรมต่างกันได้ จำเลยใช้ไม้ไผ่ตีทำร้าย ท. ขณะขับรถจักรยานยนต์คันที่ 3 แล้ว ท. ขับรถหลบหนีไปได้ จากนั้นต่อมาจำเลยก็ใช้ไม้ตีทำร้าย ส. ขณะขับรถจักรยานยนต์คันที่ 4 ซึ่งเล่นตามหลังมาห่างกันประมาณ 200 ถึง 400 เมตร จนเป็นเหตุให้รถล้มลง แล้วพวกจำเลยก็เตะทำร้ายร่างกาย ช. ผู้นั่งซ้อนท้ายแล้วจำเลยกับพวกก็หลบหนีไป จากพฤติการณ์แห่งคดีประกอบกับพฤติกรรมของจำเลยดังกล่าว ย่อมบ่งชี้ได้อย่างแจ้งชัดว่าจำเลยมีเจตนาประสงค์ต่อผลในการกระทำของตนแยกต่างหากจากกันเกี่ยวกับรถจักรยานยนต์แต่ละคันแม้ว่าจะเป็นการกระทำในคราวเดียวกันก็ตามการกระทำของจำเลยจึงเป็นความผิดหลายกรรมต่างกัน

คำถาม  

โจทก์ฟ้องจำเลยที่ ๑ และที่ ๒ ให้ร่วมรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนในการทำละเมิดแก่โจทก์ จำเลยที่ ๑ ให้การว่ามิได้ทำละเมิดและคำฟ้องเคลือบคลุม โดยได้ระบุข้อความที่อ้างว่าเคลือบคลุมมาในคำให้การด้วย ส่วนจำเลยที่ ๒ มิได้ยื่นคำให้การภายในกำหนดแต่ได้ยื่นคำร้องขอยื่นคำให้การอ้างว่ามิได้จงใจขาดนัดยื่นคำให้การเพราะตนป่วยไม่สามารถติดต่อทนายได้ ศาลไต่สวนคำร้องแล้วสั่งยกคำร้อง ก่อนสืบพยานนัดแรก จำเลยที่ ๑ ยื่นคำร้องขอให้ศาลชี้ขาดเบื้องต้นว่าคำฟ้องเคลือบคลุม ศาลมีคำสั่งว่าไม่เคลือบคลุม จำเลยที่ ๑ จึงอุทธรณ์คำสั่งนี้ทันที และจำเลยที่ ๒ ก็อุทธรณ์คำสั่งศาลที่สั่งยกคำร้องขอยื่นคำให้การทันทีเช่นกัน

ให้วินิจฉัยว่า ศาลจะรับอุทธรณ์ของจำเลยทั้งสองไว้พิจารณาได้ หรือไม่?

วิเคราะห์ประเด็นคำถาม

๑.        คำสั่งของศาลที่สั่งว่า คำฟ้องไม่เคลือบคลุม เป็นคำวินิจฉัยชี้ขาดข้อกฎหมายเบื้องต้นอันทำให้คดีเสร็จไปทั้งเรื่อง ตาม ป.วิ.พ. มาตรา ๒๔ และมาตรา ๒๒๗ ที่จะอุทธรณ์ทันทีได้ หรือเป็นคำสั่งระหว่างพิจารณาตาม มาตรา ๒๒๖ ?

๒.       คำสั่งของศาลที่ ยกคำร้องขอยื่นคำให้การ เป็นคำสั่งที่ไม่รับคำคู่ความที่มิได้ทำให้คดีเสร็จไปทั้งเรื่อง ตาม ป.วิ.พ. มาตรา ๑๘ และมาตรา ๒๒๘ ที่จะอุทธรณ์ทันทีได้ หรือเป็นคำสั่งระหว่างพิจารณาตาม มาตรา ๒๒๖ ?

๓.       การอุทธรณ์คำสั่งระหว่างพิจารณาต้องทำอย่างไร ? (ป.วิ.พ.มาตรา ๒๒๖ (๑) (๒))

คำถาม  

นายเอกยื่นฟ้องนายโทกล่าวหาว่าลักทรัพย์แหวน ๑ วง ราคา ๑,๓๐๐ บาท ของนายเอก ขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๓๓๔ ปรากฏว่า ก่อนหน้านี้พนักงานอัยการได้ยื่นฟ้องนายโทในมูลกรณีเดียวกันต่อศาลนั้นไว้แล้ว ศาลได้เรียกสอบพนักงานอัยการคดีดังกล่าว พนักงานอัยการแถลงคัดค้านว่ากรณีจะทำให้คดีของพนักงานอัยการเสียหาย ขอให้ศาลไม่รับฟ้อง

ดังนี้ ให้วินิจฉัยว่าศาลจะสั่งคดีของนายเอก อย่างไร?

วิเคราะห์ประเด็นคำถาม

๑.        การที่พนักงานอัยการยื่นฟ้องนายโทไว้แล้ว จะตัดสิทธินายเอกผู้เสียหายมิให้ยื่นฟ้องนายโทในมูลกรณีเดียวกันอีก หรือไม่? (ป.วิ.อ.มาตรา ๒๘)

๒.       การที่พนักงานอัยการยื่นฟ้องนายโทไว้แล้ว นายเอกผู้เสียหายยื่นฟ้องนายโทอีก เป็นฟ้องซ้อน หรือไม่? (ป.วิ.อ.มาตรา ๑๕ ประกอบ ป.วิ.พ.มาตรา ๑๗๓ วรรคสอง (๑))

๓.       เมื่อพนักงานอัยการได้ยื่นฟ้องนายโทไว้ต่อศาลเดียวกันแล้ว ศาลจะไม่ไต่สวนมูลฟ้องของนายเอกได้ หรือไม่? (ป.วิ.อ.มาตรา ๑๖๒ (๑)(๒))